کد مطلب:369370 پنج شنبه 21 بهمن 1395 آمار بازدید:298
»»» فهرست کتاب
درباره‌ی همسایگان و دوستانش هنگامی که آنها را یاد می‌نمود
عنوان دعا چنین است:
و کان من دعائه علیه‌السلام لجیرانه و اولیائه اذا ذکرهم، از دعاهای امام (ع) است درباره‌ی همسایگان و دوستانش هنگامی که آنها را یاد می‌نمود.
محتوای دعا
امام سجاد (ع) در این دعا پس از درود فرستادن بر رسول خدا و آل او در مورد همسایگان و دوستان خویش می‌فرماید:
و تولنی فی جیرانی و موالی العارفین بحقنا، و المنابذین لاعدائنا بافضل ولایتک، (خدایا) مرا به بهترین یاری نمودن درباره همسایگان و دوستانم که به حق ما عارف هستند (امامت ما را باور داشته و حقوق ما را رعایت می‌نمایند) و با دشمنان ما مخالفت می‌کنند همراهی فرما.
امام (ع) در این بخش از دعا توجه ما را به باور و عقیده همسایگان و دوستان جلب کرده و دو صفت و ویژگی برای آنان ذکر می‌فرماید:
1- عارف بودن به حق امام (ع) (عقیده به امامت)
2- مخالفت با دشمنان امام (ع)
سپس از خداوند درخواست می‌کند که همسایگان و دوستان را به انجام اعمال و کارهای زیر توفیق دهد:
[صفحه 125]
1- لاقامه سنتک، برپا داشتن سنت الهی.
2- و الاخذ بمحاسن ادبک، فراگرفتن اخلاق پسندیده‌ات.
3- فی ارفاق ضعیفهم، در سود رساندن به ناتوانانشان.
4- و سد خلتهم، و جلوگیری از فقر و نیازمندیشان.
5- و عیاده مریضهم، و عیادت از بیمارشان.
6- و هدایه مسترشدهم، و راهنمایی کسانی از آنها که نیازمند ارشاد هستند.
7- و مناصحه مستشیرهم، و اندرز دادن کسانی از آنها که نیازمند مشورت هستند.
8- و تعهد قادمهم، و دیدار کردن از سفر آمده‌هایشان.
9- و کتمان اسرارهم، و پنهان کردن رازهایشان.
10- و ستر عوراتهم، و پوشاندن عیبهایشان.
11- و نصره مظلومهم، و یاری ستمدیده‌هایشان.
12- و حسن مواساتهم بالماعون، و خوب کمک کردنشان در ابزار خانه (ماعون)
13- و العود علیهم بالجده و الافضال، و سود رساندنشان به بخشش فراوان.
14- و اعطاء ما یجب لهم قبل السوال، و عطا کردن (به محتاجان) آنچه در نزدشان لازم و ضروری قبل از درخواست.
چنانکه ملاحظه می‌شود درخواستهای امام (ع) از خداوند در مورد همسایگان و دوستان در تمام زمینه‌ها و ابعاد می‌باشد. هم جنبه‌ی مادی و هم معنوی، هم موضوعات دنیوی و هم آنچه مربوط به
[صفحه 126]
سعادت آخرت است. به طوری که اگر انسان واقعا در انجام این دستورات موفق شود، تمامی نارسائیها برطرف می‌شود. در حقیقت امام زین‌العابدین (ع) در قالب دعا معارف الهی و وظایف فردی و اجتماعی ما را آموزش می‌دهد. به پا داشتن سنتهای الهی، فراگرفتن ادب در جهت تقویت روابط انسانی و از میان برداشتن نارسائی های رفتاری از جمله افشاء رازها و عیوب یکدیگر، همچنین یاری کردن مظلوم و عیادت مریض و رفت و آمد و بازدید به مناسبتهای گوناگون مثل از سفر آمدن و کمکهای اقتصادی و مالی به یکدیگر از جمله درس هایی است که در این فراز از دعا بیان شده است. و همگی تقویت کننده‌ی روابط اجتماعی مومنین و رشد و کمال معنوی آنان است.
آنگاه در فراز دیگر دعا امام (ع) برای خویش دعا می‌کند که در حق آنها رحمت و عفت و تواضع و مودت و نصیحت و رعایت و گذشت و احسان و حسن ظن و نیکی داشته باشد. و در حقیقت به ما می‌آموزد که در حق همسایگان، اینگونه برخورد و رابطه‌ی اسلامی داشته باشیم.
ایشان در قسمتی از بخش آخر دعا با اشاره به حق خویش (به عنوان امام و مقتدا) از خداوند درخواست می‌کند که شناخت و بینش آنها را نسبت به حق خویش به عنوان امام و پیشوای الهی، افزون فرماید:
و زدهم بصیره فی حقی، و معرفه بفضلی حتی یسعدوا بی و اسعد بهم، و به ایشان بینایی در حق من، و شناسایی به فضل و برتری من بیافزا تا به وسیله‌ی من نیکبخت شوند و من به وسیله آنان نیکبخت گردم.
[صفحه 127]
جمله آخر امام (ع) که می‌فرماید من به وسیله آنان نیکبخت شوم، با اینکه حضرت برگزیده‌ی خدا و امام معصوم است، اشاره به نقش روابط سالم اجتماعی در جهت سعادت و کمال انسانهاست. اگر روابط انسانها در هر سطحی که باشد بر اساس معیارهای الهی تنظیم شود، انسانها یکدیگر را در جهت کمال یاری می‌کنند. رشد و کمال مادی و معنوی در گرو رابطه‌ی صحیح و بر اساس تعالیم الهی اسلام تحقق می‌یابد.
[صفحه 128]